Khi chương trình Made in China 2025 vẫn chưa lắng xuống, Trung Quốc đang tăng cường theo đuổi mục tiêu thống trị công nghệ với trọng tâm là các ngành công nghiệp tương lai trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng leo thang với Mỹ.

Bắc Kinh đang nỗ lực mở rộng ranh giới trong việc theo đuổi mô hình tăng trưởng mới tập trung vào đột phá công nghệ và nâng cấp công nghiệp.

Trung Quốc tập trung vào ngành công nghiệp tương lai

Được Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình giới thiệu lần đầu tiên vào năm 2020, thuật ngữ này dùng để chỉ các lĩnh vực có công nghệ nền tảng vẫn còn sơ khai nhưng được kỳ vọng sẽ sở hữu tiềm năng to lớn.

Kế hoạch 5 năm 2021-2025 nhấn mạnh trí thông minh lấy cảm hứng từ não bộ, thông tin lượng tử, công nghệ gen, mạng lưới tương lai, phát triển hàng không vũ trụ và biển sâu, cũng như năng lượng và lưu trữ hydro là những lĩnh vực mà Trung Quốc đặt mục tiêu giành được vị trí dẫn đầu sớm.

Danh sách đó hiện đang được mở rộng khi chính phủ dần dần bổ sung thêm các lĩnh vực ưu tiên mới.

Năm 2024, Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc (MIIT) đã ban hành hướng dẫn xác định các lĩnh vực mục tiêu bao gồm robot hình người, thiết bị mạng 6G, giao diện não-máy tính, trung tâm dữ liệu AI quy mô lớn và máy bay lớn thế hệ tiếp theo.

Cho đến nay đã có những tiến triển gì?

Hàng Châu, thủ phủ của tỉnh Chiết Giang, được coi là Thung lũng Silicon mới nhất của Trung Quốc và các công ty khởi nghiệp công nghệ địa phương đã thu hút sự chú ý của toàn cầu.

Trong số đó có sáu công ty nổi bật, được mệnh danh là “Sáu chú rồng nhỏ” : DeepSeek; Game Science, nhà phát triển của Black Myth: Wukong; các công ty robot Unitree và Deep Robotics; BrainCo, một công ty lấy cảm hứng từ Neuralink; và Manycore, chuyên về trí tuệ không gian.

Theo Morgan Stanley, Trung Quốc hiện là nơi đặt trụ sở của 56% các công ty robot hình người được giao dịch công khai trên thế giới và 45% các nhà tích hợp hệ thống robot hình người.

Trong khi đó, lĩnh vực công nghệ sinh học của nước này đang phát triển nhanh chóng. Tính đến tháng 3 năm 2025, quốc gia này đã phê duyệt năm liệu pháp tế bào T thụ thể kháng nguyên khảm (CAR) – chủ yếu cho các bệnh ung thư máu – đứng thứ hai chỉ sau Mỹ, quốc gia có sáu liệu pháp.

Các công ty công nghệ sinh học nội địa như WuXi AppTec đã vươn lên trở thành những công ty hàng đầu thế giới. Một ủy ban quốc hội Mỹ đã gọi công ty này là phiên bản Huawei về công nghệ sinh học, cảnh báo rằng công ty này có thể cho phép chính phủ Trung Quốc kiểm soát chuỗi cung ứng toàn cầu.

Tiếp theo là gì?

Bắc Kinh đang đổ nguồn lực chưa từng có vào các ngành công nghiệp tương lai – từ tài trợ đến đào tạo nhân tài – nhận ra giá trị chiến lược của chúng đối với tăng trưởng bền vững và trong cuộc cạnh tranh công nghệ với Washington.

Để thúc đẩy đột phá, MIIT đã giới thiệu một mô hình đổi mới sáng tạo mới vào năm 2023, theo đó các thách thức cụ thể sẽ được công khai. Các công ty hoặc nhóm nghiên cứu giải quyết được các thách thức này trong vòng hai năm sẽ được ưu tiên tiếp cận hỗ trợ và tài trợ.

Năm nay, chính phủ đang nhắm tới những đột phá trong công nghệ lượng tử, sản xuất ở cấp độ nguyên tử và hydro sạch.

Mặc dù thị trường việc làm nhìn chung ảm đạm, các công ty công nghệ tiên tiến – chẳng hạn như các công ty trong lĩnh vực robot hình người – báo cáo tình trạng thiếu nhân tài lành nghề, khiến họ phải đưa ra mức lương gấp bốn lần mức lương trung bình toàn quốc ở khu vực thành thị để thu hút các kỹ sư và nhà phát triển giàu kinh nghiệm.

Theo Wu Qing, người đứng đầu cơ quan quản lý thị trường chứng khoán, tại Diễn đàn Lujiazui vào tháng 6, để tạo điều kiện tài trợ cho các công ty công nghệ, Trung Quốc có kế hoạch tiếp tục niêm yết các công ty khởi nghiệp không có lợi nhuận trên sàn giao dịch công nghệ của mình.

Cũng tại diễn đàn này, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Trung Quốc Pan Gongsheng tuyên bố Thượng Hải sẽ tiên phong trong việc áp dụng các công cụ tài chính mới, bao gồm tài trợ thương mại dựa trên blockchain và trái phiếu đổi mới sáng tạo. Các công cụ này sẽ bao gồm cơ chế chia sẻ rủi ro và hỗ trợ các công ty cổ phần tư nhân phát hành trái phiếu đổi mới công nghệ.

Theo SCMP