Ngân hàng Nhà nước vừa công bố Hồ sơ dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng (TCTD) để luật hóa một số nội dung của Nghị quyết số 42/2017/QH14.

Các ngân hàng và nhiều tổ chức liên quan đã có nhiều đề xuất, kiến nghị xung quanh điều này.

Trong đó, Ngân hàng Quân đội (MB) đề xuất bỏ điều kiện phải có thoả thuận thì mới được quyền áp dụng thủ tục thu giữ.

Theo quy định tại Nghị quyết 42/2017/QH14 và nội dung NHNN dự kiến xây dựng tại Hồ sơ, các TCTD được quyền thu giữ tài sản bảo đảm (TSBĐ) với điều kiện trong hợp đồng bảo đảm phải có thỏa thuận về việc TCTD được thu giữ TSBĐ. Tuy nhiên, theo MB, các hợp đồng bảo đảm được ký kết trước đây phần lớn không quy định trực tiếp nội dung này (vì tại thời điểm hợp đồng được ký kết thì Nghị định 163/2006/NĐ-CP ngày 29/12/2006; sau đó Bộ luật dân sự 2015 cũng không quy định về quyền thu giữ TSBĐ. Do vậy, để đủ điều kiện áp dụng quyền thu giữ TSBĐ theo quy định trên, các TCTD phải đàm phán với bên vay điều chỉnh lại hợp đồng, nhưng khách hàng thường không hợp tác (không ký).

Trong khi đó, Vietcombank kiến nghị bổ sung quy định, hướng dẫn đối với các trường hợp trong hợp đồng bảo đảm không có thỏa thuận thu giữ tài sản đối với các hợp đồng bảo đảm ký trước khi Nghị quyết 42 có hiệu lực. Các hợp đồng bảo đảm được ký kết trước thời điểm Nghị quyết số 42 có hiệu lực đều không quy định trực tiếp nội dung này (vì tại thời điểm hợp đồng được ký kết thì Nghị định 163/2006/NĐ-CP không quy định nội dung này).

Do vậy, để đủ điều kiện áp dụng quyền thu giữ tài sản bảm đảm theo quy định trên, Vietcombank cho rằng, các TCTD phải đàm phán lại với bên vay/bên bảo đảm để ký lại hợp đồng bảo đảm có điều khoản thu giữ. Tuy nhiên, khách hàng thường không hợp tác (không ký lại nội dung điều chỉnh hợp đồng bảo đảm có điều khoản thu giữ), vì vậy, các TCTD rất khó để thực hiện việc thu giữ tài sản bảo đảm theo Điều 7 Nghị quyết số 42 cũng như Điều 198a Dự thảo Luật các TCTD.

NHNN không tiếp thu các đề xuất trên. NHNN cho biết, về nguyên tắc, theo quy định của Hiến pháp và Bộ luật dân sự, quyền tài sản của tổ chức, cá nhân là một trong những quyền được pháp luật công nhận và bảo hộ. Tuy nhiên, quyền đòi nợ cũng là một trong những quyền hợp pháp của bên cho vay. Việc thực hiện quyền đòi nợ đó phải đảm bảo tuân thủ quy định, quy trình nhất định và có thể dựa trên sự thỏa thuận của các bên khi giao kết hợp đồng.

Mục tiêu của dự án Luật không chỉ xử lý những hợp đồng đã kí mà còn là xử lý các hợp đồng sẽ ký trong tương lai. Do vậy, việc hợp đồng đảm bảo có điều khoản ghi nhận sự đồng ý của bên bảo đảm để bên nhận bảo đảm thực hiện quyền thu giữ TSBĐ là cần thiết để cân bằng quyền lợi giữa bên cho vay và bên bảo đảm/bên đi vay.

NHNN khẳng định, quy định này là cần thiết đảm bảo cho các bên biết rõ và tự do thỏa thuận về nội dung của hợp đồng, đặc biệt là các quy định về quyền và nghĩa vụ phát sinh từ hợp đồng như các hành vi của mình.