Dẫn đầu nhóm nhà đầu tư là Stephen P. Lynch – một tài phiệt đến từ Florida, từng nổi tiếng vì nỗ lực mua lại đường ống dẫn khí Nord Stream 2 nối Nga và Đức. Cùng với ông là Fei Wang, một nhà đầu tư Mỹ khác và Brad Parscale, người từng giữ vai trò quản lý chiến dịch tranh cử của ông Trump năm 2016 và 2020.

Mục tiêu của nhóm là tham gia vào kế hoạch trị giá hàng trăm triệu euro do chính phủ Bulgaria khởi xướng nhằm mở rộng gấp đôi sức chứa của kho lưu trữ khí Chiren, cơ sở lưu trữ khí đốt ngầm duy nhất của quốc gia này. Kho Chiren hiện có dung tích lưu trữ khoảng 0,6 tỷ mét khối và được lên kế hoạch mở rộng lên 1 tỷ mét khối.

Kho lưu trữ Chiren, được xây dựng từ những năm 1970 tại một mỏ khí cạn, là tài sản chiến lược của ngành năng lượng Bulgaria. Nơi đây cho phép quản lý nhu cầu theo mùa vụ và tối ưu hóa lợi nhuận bằng cách mua khí đốt khi giá thấp và bán ra khi giá tăng.

Chính phủ Bulgaria từng triển khai kế hoạch nâng cấp trị giá 285 triệu euro vào năm 2021, nhưng dự án đã bị đình chỉ năm 2024 do cuộc điều tra của cơ quan công tố EU về nghi án sử dụng sai mục đích nguồn vốn châu Âu.

Bulgaria tiêu thụ khoảng 3 tỷ mét khối khí thiên nhiên mỗi năm, trong đó hơn gần như toàn bộ được nhập khẩu từ Nga qua đường ống TurkStream. Riêng kho Chiren nhận 500 đến 600 triệu mét khối từ Nga mỗi năm.

Hiện nay, các cuộc thảo luận với nhóm đầu tư Mỹ mới chỉ mang tính thăm dò, chưa có thỏa thuận chính thức nào được ký kết. Tuy nhiên, theo các nguồn tin thân cận với chính phủ Sofia, Lynch và Wang sẽ có cuộc gặp cấp cao với giới chức Bulgaria trong tuần này để xin dữ liệu cập nhật về Chiren và đánh giá khả năng đầu tư.

Mặc dù ông Lynch từ chối bình luận, giới quan sát cho rằng ông đang tìm cách biến Bulgaria thành trung tâm trung chuyển khí đốt cho khu vực Đông Âu, sử dụng thêm sức chứa của Chiren để thu mua và phân phối khí, bất kể đó là khí đốt Nga hay từ nguồn thay thế như Mỹ hoặc Azerbaijan.

Một số chuyên gia cảnh báo rằng nếu không có biện pháp kiểm soát chặt chẽ, Chiren có thể được dùng để “rửa nguồn” khí đốt Nga, nhập khẩu gián tiếp qua Thổ Nhĩ Kỳ – nơi có tuyến ống TurkStream chạy qua.

Vấn đề trở nên nhạy cảm hơn trong bối cảnh EU đang thúc đẩy kế hoạch loại bỏ hoàn toàn khí đốt Nga sau năm 2027. Trong khi đó, một số quốc gia Đông Âu, bao gồm Hungary, Serbia và chính Bulgaria, vẫn tiếp tục mua khí đốt Nga với khối lượng tăng dần trong những quý gần đây.

Chuyên gia năng lượng Martin Vladimirov tại Trung tâm Nghiên cứu Dân chủ ở Sofia nhận định: “Bulgaria có thể đóng vai trò then chốt trong quá trình châu Âu tách rời khỏi khí Nga, nhưng điều đó chỉ xảy ra nếu chính phủ Bulgaria và EU cùng ban hành các cơ chế ngăn chặn việc sử dụng Chiren như một công cụ lách trừng phạt.”

Trước đó, vào mùa xuân năm nay, giới chức Bulgaria đã kín đáo tiếp cận một số nhà đầu tư Mỹ để đề xuất bán cổ phần trong phần tuyến ống TurkStream đi qua nước này. Dù các cuộc đàm phán không đi đến kết quả cụ thể, phe đối lập đã lên tiếng cáo buộc chính phủ tìm cách “che giấu sự lệ thuộc vào khí Nga bằng vỏ bọc đầu tư Mỹ”.

Việc Lynch đứng sau dự án càng làm dấy lên lo ngại khi ông từng gây tranh cãi vào đầu năm nay với đề xuất khôi phục hoạt động của đường ống Nord Stream 2, bất chấp việc tuyến này bị châu Âu đóng băng sau vụ nổ dưới đáy biển năm 2022. Chính phủ Đức đã phản đối mạnh mẽ đề xuất này, Thủ tướng Friedrich Merz tuyên bố sẽ không để Nord Stream 2 đi vào hoạt động.

Fei Wang, cộng sự của Lynch trong dự án Chiren, khẳng định ông không liên quan đến Nord Stream 2, không có dính líu đến TurkStream và hoàn toàn không có mối liên hệ nào với Nga.

Hiện tại, Bulgaria chưa đưa ra tuyên bố chính thức nào về cuộc gặp sắp tới với nhóm nhà đầu tư Mỹ, cũng như khả năng khởi động lại gói mở rộng kho Chiren. Phía Ủy ban châu Âu (EC) cũng từ chối bình luận về việc liệu Chiren có nằm trong chiến lược chung về loại bỏ khí đốt Nga hay không.

Tham khảo Reuters