Hôm 13/3, chính quyền Tổng thống Donald Trump yêu cầu Tòa án Tối cao cho phép ông tiến hành kế hoạch chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh. Điều này gây ảnh hưởng lớn đến chính sách tồn tại hơn 150 năm. Các tòa án cấp dưới không đồng tình với yêu cầu này của ông Trump.

Hồi tháng 1, một thẩm phán liên bang chỉ trích sắc lệnh của ông Trump là “hoàn toàn vi hiến”, đồng thời không thực hiện nó. Một thẩm phán khác ở bang Maryland cũng cho rằng kế hoạch của ông Trump “đi ngược lại với lịch sử 150 năm của Mỹ về quyền công dân theo nơi sinh”.

Các tòa án phúc thẩm từ chối yêu cầu của chính quyền ông Trump về việc tạm dừng các quyết định của tòa án cấp dưới.

Trong suốt hơn 150 năm, Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp Mỹ là nền tảng cho cách tiếp cận của nước này đối với quyền công dân. Theo đó, đảm bảo quyền công dân theo nơi sinh. Tu chính án này được phê chuẩn vào năm 1868. Phần đầu tiên của tu chính án này nói rằng: “ Tất cả những người sinh ra hoặc nhập tịch tại Mỹ và chịu sự quản lý của Mỹ đều là công dân của Mỹ và của tiểu bang nơi họ cư trú. Điều này không liên quan đến tình trạng nhập cư hoặc quyền công dân của cha mẹ họ ”.

Tuy nhiên, một số người cho rằng quan điểm trên hoàn toàn sai, vì Tu chính án thứ 14 có một cụm từ cho rằng quyền lợi này chỉ áp dụng cho những người “chịu sự quản lý trực tiếp của Mỹ”.

Các tòa án tại bang Maryland, Massachusetts và Washington đều ra lệnh cấm việc thực thi chính sách của Tổng thống Trump theo yêu cầu của hơn 20 tiểu bang. Ngoài ra, hai nhóm bảo vệ quyền lợi người nhập cư và bảy nguyên đơn cá nhân cũng phản đối.

Cody Wofsy, phó Giám đốc Dự án quyền lợi người nhập cư của ACLU, luật sư chính trong một vụ kiện chống lại chính quyền ông Trump, cho biết: “ Yêu cầu của Tổng thống là vi hiến và tàn nhẫn. Ông không nên áp dụng chính sách cho bất kỳ đứa trẻ nào ở quốc gia này ”.

Các kháng cáo của ông Trump lên Tòa án Tối cao không trực tiếp liên quan đến tính hợp lý của chính sách mà chỉ yêu cầu Tòa án hạn chế phạm vi của lệnh cấm. Nếu Tòa án đồng ý, chính quyền có thể thực thi sắc lệnh hành pháp đối với những người không nằm trong các vụ kiện chờ xét xử.

Bộ Tư pháp cho biết: “ Các lệnh cấm toàn quốc trở nên quá phổ biến trong chính quyền này “. Chính quyền yêu cầu Tòa án cho phép họ ban hướng dẫn giải thích cách thức thực hiện chính sách này.

Mặc dù tuân lệnh của Tòa án cấp dưới trong việc ngừng thực thi sắc lệnh hành pháp, Bộ Tư pháp giải thích lý do tại sao Chính quyền ông Trump cho rằng quan điểm truyền thống lâu nay về quyền công dân theo nơi sinh là không đúng.

“ Trong thế kỷ 20 ”, chính quyền trình bày với tòa án “ nhánh hành pháp giữ quan điểm sai lầm rằng quyền công dân theo nơi sinh áp dụng cho hầu hết người được sinh ra tại Mỹ – kể cả con cái của những người nhập cư bất hợp pháp hoặc người nước ngoài tạm thời có mặt ”,  chính quyền cho biết. “ Quyền công dân theo nơi sinh đang tạo điều kiện cho người nhập cư bất hợp pháp manh động ”.

Tòa án Tối cao dự kiến yêu cầu những người phản đối chính quyền ông Trump phải trả lời nhanh chóng, có thể chỉ trong vài ngày.