Mỹ đề xuất áp thuế tàu Trung Quốc lên tới 1,5 triệu USD

Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã mở ra một mặt trận mới trong cuộc xung đột thương mại toàn cầu khi đề xuất áp thuế lên tới 1,5 triệu USD đối với các tàu do Trung Quốc sản xuất cập cảng Mỹ.

Đặc biệt, mức thuế này cũng sẽ được áp dụng đối với các tàu được đóng ở nơi khác nếu chúng được vận hành bởi các hãng vận tải sở hữu đội tàu Trung Quốc — một cách tiếp cận có nguy cơ làm tăng chi phí cho một loạt hàng hóa nhập khẩu, từ nguyên liệu thô đến hàng hóa nhà máy.

Hiện nay, gần 80% khối lượng thương mại nước ngoài của Mỹ được vận chuyển bằng tàu biển, nhưng chỉ có chưa đến 2% được vận chuyển trên các tàu treo cờ Mỹ, theo Gavekal Research.

Theo Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ hôm 21/2, đề xuất này nhằm ngăn chặn sự phụ thuộc vào tàu Trung Quốc trong việc cung cấp sản phẩm cho người Mỹ, đồng thời hướng đến mục tiêu thúc đẩy sự hồi sinh của ngành đóng tàu Mỹ sau nửa thế kỷ thực sự “ngủ đông”.

Theo Tập đoàn Tài chính Hà Lan ING, gần 1/5 số tàu container cập cảng Mỹ được đóng tại Trung Quốc và tỷ lệ này còn cao hơn nhiều trên các tuyến thương mại xuyên Thái Bình Dương.

“Một lượng lớn hàng nhập khẩu vào Mỹ thông qua các cảng sẽ phải chịu mức phí đáng kể”, ING nhận định. “Những chi phí bổ sung này có khả năng sẽ được chuyển từ hãng vận tải sang bên giao hàng và cuối cùng là sang bên nhập khẩu và xuất khẩu”.

Chính phủ Mỹ sẽ lấy ý kiến về đề xuất này cho đến ngày 24/3. Sau đó, Tổng thống Trump có thể áp đặt thuế quan thông qua sắc lệnh hành pháp.

Trung Quốc lên tiếng

Trước động thái của Mỹ, trong cuộc họp báo ngày 27/2, người phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc Hà Á Đông nói rằng, Bắc Kinh rất bất bình và kiên quyết phản đối vì đây là hành vi vi phạm nghiêm trọng các quy tắc của WTO. 

“Nếu Mỹ kiên quyết áp dụng phí cảng, điều này sẽ đẩy chi phí vận chuyển toàn cầu lên cao, phá vỡ sự ổn định của chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu, gia tăng áp lực lạm phát trong nước Mỹ, làm suy yếu sức cạnh tranh toàn cầu của hàng hóa Mỹ, gây tổn hại đến lợi ích của người tiêu dùng và doanh nghiệp Mỹ và gây ra nhiều “phản ứng dữ dội” đối với nền kinh tế và việc làm của Mỹ”.

Ông này cho biết, Trung Quốc sẽ theo dõi chặt chẽ các động thái của Mỹ và thực hiện mọi biện pháp cần thiết để kiên quyết bảo vệ các quyền và lợi ích của nước này.

Hiện nay, Trung Quốc là quốc gia đóng tàu lớn nhất thế giới. Theo Đài truyền hình Trung ương Trung Quốc CCTV ngày 17/1, Trung Quốc đứng đầu thế giới trong 15 năm liên tiếp về ba chỉ số chính trong ngành đóng tàu.

Đầu tiên là khối lượng đóng tàu hoàn thành chiếm 55,7% thị phần thế giới, điều này có nghĩa là hơn một nửa số tàu được giao trên toàn thế giới vào năm 2024 được sản xuất tại Trung Quốc. 

Thứ hai, khối lượng đơn đặt hàng mới chiếm 74,1% thị phần thế giới, điều đó có nghĩa là hơn 70% số tàu được đóng sau này sẽ được sản xuất tại Trung Quốc.

Thứ ba, lượng đơn hàng tồn đọng chiếm 63,1% thị phần thế giới, đây là mức cao nhất trong lịch sử đóng tàu của Trung Quốc.

Năng lực đóng tàu Trung Quốc gấp 232 lần so với Mỹ

Theo nhiều báo cáo của truyền thông Mỹ, với việc Trung Quốc chiếm gần một nửa thị trường đóng tàu toàn cầu, Mỹ đã tụt hậu khá xa so với Trung Quốc trong ngành đóng tàu. 

Một báo cáo có tựa đề “Đảo ngược sự suy giảm sức mạnh hàng hải của Mỹ” do Quốc hội Mỹ công bố năm ngoái đã nêu rằng lực lượng lao động trong ngành đóng tàu của Trung Quốc lớn gấp khoảng bốn lần so với Mỹ. 

Dữ liệu từ Viện Hải quân Mỹ cũng cho thấy Trung Quốc chiếm gần 50% thị trường đóng tàu toàn cầu, Hàn Quốc và Nhật Bản chiếm lần lượt gần 30% và 17%, trong khi năng lực sản xuất của Mỹ chỉ chiếm 0,13%.

Trong bối cảnh đó, vào ngày 19/12 năm ngoái, Thượng nghị sĩ Mark Kelly và ba nghị sĩ khác đã đề xuất “Đạo luật Tàu biển Mỹ”, nhằm khôi phục năng lực đóng tàu thương mại của Mỹ.

Trong một cuộc phỏng vấn trước đó, ông Kelly tuyên bố rằng sự suy giảm sức mạnh hàng hải của Mỹ là một trong những động lực chính thúc đẩy ông đề xuất dự luật này. 

Vào cuối Thế chiến II, Mỹ có “10.000 tàu tham gia vào hoạt động thương mại, treo cờ Mỹ và có thủy thủ đoàn người Mỹ điều khiển”; ngày nay con số này đã giảm hơn nữa, chỉ còn khoảng 80 tàu tham gia vào các hoạt động thương mại quốc tế và treo cờ Mỹ, trong khi Trung Quốc có 5.500 tàu.

Ông Kelly nhấn mạnh, Trung Quốc có năng lực đóng tàu khổng lồ, bởi theo tài liệu từ Tình báo Hải quân Mỹ, các nhà máy đóng tàu của Trung Quốc có công suất khoảng 23,2 triệu tấn so với gần 100.000 tấn của Mỹ, gấp 232 lần so với Mỹ. 

“Chúng ta luôn là một quốc gia hàng hải, nhưng thực tế là chúng ta đã mất đi lợi thế vào tay Trung Quốc”, ông Kelly phàn nàn trong thông cáo báo chí kèm theo dự luật.