Đầu tuần này, công ty xét nghiệm DNA 23andMe cho biết họ sẽ sa thải khoảng 40% lực lượng lao động, tương đương hơn 200 người. Động thái này diễn ra khi Tổng giám đốc điều hành Anne Wojcicki tìm cách ổn định hoạt động kinh doanh đang thua lỗ của mình.
Là một phần của quá trình tái cấu trúc, công ty cho biết họ sẽ đóng cửa bộ phận phát triển thuốc, nơi đã tiến hành thử nghiệm trên người đối với hai loại thuốc tiên tiến của công ty. Công ty cho biết họ sẽ kết thúc các thử nghiệm đó và cố gắng bán hai loại thuốc triển vọng đó.
Suốt nhiều năm qua, CEO Wojcicki đã quảng cáo phát triển thuốc là trọng tâm trong chiến lược của công ty nhằm hưởng lợi từ kho dữ liệu mà người tiêu dùng gửi đến để tìm hiểu về tổ tiên của họ. Vào tháng 8, 23andMe cho biết họ sẽ đóng cửa đơn vị chuyên tìm, phát hiện các loại thuốc mới – đơn vị này được giao nhiệm vụ xác định các ứng cử viên thuốc mới.
23andMe vẫn hy vọng các công ty dược phẩm sẽ cấp phép dữ liệu di truyền của mình để giúp phát triển thuốc của riêng họ. Công ty đã tìm kiếm thêm đối tác kể từ khi công bố rằng thỏa thuận trước đó với gã khổng lồ dược phẩm GSK sẽ không còn độc quyền nữa. Một năm sau, công ty vẫn chưa công bố bất kỳ thỏa thuận nào khác.
23andMe đã báo cáo kết quả tài chính cho quý 3 vào sáng thứ ba. Doanh thu giảm 12% so với cùng kỳ năm trước xuống còn 44 triệu USD và lỗ ròng là 59 triệu USD.
Công ty kết thúc quý với 127 triệu USD tiền mặt, giảm so với mức 170 triệu USD của ba tháng trước.
Công ty đã trải qua năm đợt sa thải kể từ đầu năm 2023. Khi đó, công ty có hơn 800 nhân viên. Sau đợt cắt giảm này, con số đó giảm xuống còn khoảng 300. Công ty cho biết đợt tái cấu trúc hôm lần này sẽ tiết kiệm được 35 triệu USD mỗi năm.
Cổ phiếu của 23andMe tiếp tục giảm xuống mức thấp mới, có ngày đẩy vốn hóa thị trường xuống dưới mức tiền mặt trong bảng cân đối kế toán.
Wojcicki cho biết trong một tuyên bố: “Chúng tôi đang thực hiện những hành động khó khăn nhưng cần thiết này khi tái cấu trúc 23andMe và tập trung vào thành công lâu dài của hoạt động kinh doanh cốt lõi dành cho người tiêu dùng và quan hệ đối tác nghiên cứu”.
Hoạt động kinh doanh cốt lõi của công ty là không có lãi và những người thực hiện xét nghiệm DNA của công ty chỉ cần làm một lần, hạn chế tiềm năng tăng trưởng. Công ty đang chuyển hướng sang bán theo hình thức đăng ký, nhưng điều đó cũng không dễ dàng. Số lượng người đăng ký, mà công ty chỉ tiết lộ một lần một năm vào tháng 3, đã giảm vào đầu năm nay so với năm trước.
Wojcicki đã cố gắng đưa công ty trở thành công ty tư nhân giữa thời điểm mức giá cổ phiếu chỉ còn 40 xu một cổ phiếu, chỉ bằng một phần nhỏ so với mức giá 10 USD một cổ phiếu mà công ty đạt được vào năm 2021.
Động thái đó đã dẫn đến việc toàn bộ ban quản trị của 23andMe từ chức vào tháng 9, sau khi phàn nàn rằng Wojcicki không thể đưa ra “đề xuất được tài trợ đầy đủ” để đưa công ty trở thành công ty tư nhân.
Sau đó không lâu, 23andMe đã vội vã bổ nhiệm ba giám đốc độc lập mới, bao gồm cựu giám đốc tài chính của WeWork là Andre Fernandez, để đáp ứng các yêu cầu quản trị khi niêm yết.
Nhưng những nỗ lực của bà để làm như vậy đã làm thất vọng các giám đốc độc lập của 23andMe, cả bảy người trong số họ đã từ chức vào tháng 9. Họ bày tỏ sự thất vọng rằng Wojcicki đã không đưa ra một thỏa thuận được tài trợ đầy đủ để mua công ty. Điều đó khiến Wojcicki trở thành giám đốc duy nhất trong hội đồng quản trị.
Công ty đã thông báo hai tuần trước rằng họ đã bổ sung thêm ba giám đốc mới vào hội đồng quản trị.
Hồi cuối năm 2014, bản thân 23andMe đã cảnh báo rằng có “nghi ngờ đáng kể” về khả năng tồn tại trừ khi huy động được vốn mới. Công ty khởi nghiệp từng bay cao này đang trong cơn khủng hoảng nghiêm trọng.
Trong hai năm qua, công ty đã bị ảnh hưởng bởi việc cắt giảm việc làm hàng loạt, tranh chấp với các nhà đầu tư, nghi ngờ về mô hình kinh doanh và mối lo ngại ngày càng tăng về việc ai sở hữu cơ sở dữ liệu dữ liệu di truyền khổng lồ của công ty. Tập đoàn chưa bao giờ báo cáo lợi nhuận ròng và đã chứng kiến giá trị giảm từ mức đỉnh điểm là 5,8 tỷ USD vào tháng 2/2021 xuống còn dưới 150 triệu USD.
HẤP DẪN NHẤT THẾ GIỚI
Năm năm trước, 23andMe là một trong những công ty khởi nghiệp hấp dẫn nhất thế giới. Hàng triệu người đã tìm đến dịch vụ của 23andMe để tìm hiểu về tổ tiên của họ. 23andMe đã IPO vào năm 2021 và chỉ trong thời gian ngắn, vốn hóa công ty đã lên tới 6 tỷ USD. Forbes thậm chí đã vinh danh Anne Wojcicki, giám đốc điều hành của 23andMe là “tỷ phú tự thân mới nhất”.
Là con gái của trưởng khoa vật lý của Đại học Stanford, Wojcicki lớn lên ở trung tâm Thung lũng Silicon. Sau khi tốt nghiệp đại học Yale, cô chuyển sang làm việc tại các quỹ phòng hộ và công ty cổ phần tư nhân để phân tích các công ty chăm sóc sức khỏe.
Hai điều mang tính hình thành đã xảy ra trong giai đoạn này. Cô đã chứng kiến sự sụt giảm của cổ phiếu chăm sóc sức khỏe và cách các công ty phản ứng bằng cách dồn từng đồng vào đầu tư cho sự đổi mới. Cô cho biết cô quyết định muốn giúp người tiêu dùng kiểm soát nhiều hơn việc chăm sóc sức khỏe của họ.
Wojcicki cũng đã gặp Sergey Brin – Chủ tịch Alphabet – công ty mẹ Google. Ý tưởng kinh doanh xét nghiệm DNA trực tiếp cho người tiêu dùng đến từ Linda Avey, một chuyên gia về di truyền, người đồng sáng lập cùng Wojcicki. Brin đã bày tỏ sự quan tâm đến công việc trước đây của Avey nên vào năm 2005, cô đã chia sẻ ý tưởng của mình với anh. Đó là cách Avey gặp Wojcicki, bạn gái lúc đó của Brin.
Avey nói Wojcicki thông minh và có động lực – và Brin có thể là người ủng hộ mạnh mẽ. “Nếu chúng tôi muốn nhận được sự hỗ trợ của Google, Anne có thể giúp củng cố sự hỗ trợ đó nhờ mối quan hệ của cô ấy với Sergey. Đó là suy nghĩ của tôi lúc đó”, Avey nói. Brin cấp vốn đầu tiên cho công ty và tuyển dụng một số nhân viên ban đầu. Google cũng đầu tư tiền và công bố khoản đầu tư của mình hai tuần sau khi Brin và Wojcicki kết hôn vào năm 2007.
Chỉ qua một đêm, Wojcicki đã từ một cựu nhà phân tích tài chính ít tên tuổi trở thành ngôi sao ở Thung lũng Silicon. Cô đã giúp xây dựng thương hiệu 23andMe, tổ chức các “bữa tiệc nhổ” nơi khách đưa mẫu DNA. Họ thu thập nước bọt của người nổi tiếng tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos năm 2008 và một lần nữa tại Tuần lễ Thời trang New York năm đó.
Dù gây chú ý nhưng việc này không giúp ích gì nhiều cho doanh nghiệp. Xét nghiệm của 23andMe có giá 399 USD vào thời điểm đó – quá đắt để thu hút người tiêu dùng.
Với rất nhiều mẫu DNA đã được lưu trữ, 23andMe đã bắt đầu phát triển thuốc, phân chia chi phí và lợi nhuận trong tương lai trong một thỏa thuận với gã khổng lồ dược phẩm GSK về các liệu pháp được phát hiện trong cơ sở dữ liệu của 23andMe.
Không giống như hầu hết các công nghệ sinh học nhỏ, chỉ tập trung vào một số lĩnh vực, 23andMe nghiên cứu các phương pháp điều trị cho hàng chục loại bệnh. Lợi ích có thể rất lớn, nhưng bất kỳ loại thuốc nào cũng có thể tiêu tốn hàng trăm triệu USD và phải mất 10 năm để vượt qua các thử nghiệm lâm sàng.
Đến năm 2022, nỗ lực phát triển thuốc đã phát triển thành một nhóm có 150 người ở Nam San Francisco.
Wojcicki nói rằng cô cho rằng mình có thể huy động thêm vốn để hỗ trợ nỗ lực phát triển của mình. Nhưng khi thời điểm đó đến vào năm nay, lãi suất đã cao và cổ phiếu của các công ty dược phẩm nhỏ không còn được ưa chuộng nữa. Không huy động được tiền, Wojcicki đã cắt giảm một nửa đội ngũ phát triển vào mùa hè năm ngoái.
Để tạo nguồn doanh thu định kỳ từ các thử nghiệm, Wojcicki đã chuyển sang đăng ký. Khi các công ty truyền thông tung ra các kênh “+” phát trực tuyến, Wojcicki đã triển khai 23andMe+, cung cấp các báo cáo sức khỏe được cá nhân hóa, lời khuyên về lối sống cũng như “các báo cáo và tính năng mới khi khám phá được thực hiện” không xác định với số tiền ban đầu là 229 USD, với số lần gia hạn hàng năm là 69 USD.
Khi công ty tiết lộ số lượng thuê bao lần cuối cách đây một năm, công ty chỉ có 640.000 thuê bao – chưa bằng một nửa con số dự kiến vào thời điểm đó.
Khi được hỏi về dự đoán, Wojcicki chỉ nói: “Không còn gì để nói ngoài việc chúng tôi đã sai”.
Giờ đây, tài sản hàng tỷ USD “tự thân” có được của Wojcicki đã biến mất. Định giá của 23andMe đã giảm 98% so với mức đỉnh và Nasdaq đe dọa sẽ hủy niêm yết cổ phiếu này khi giá đã về dưới 1 USD.
Theo: WSJ, Financial Times
