Vào tháng 5, phát biểu trước đám đông đang chăm chú lắng nghe tại khách sạn Ritz-Carlton Riyadh, Saudi Arabia, ông Trump khiến mọi người sửng sốt khi tuyên bố sẽ dỡ bỏ hoàn toàn các lệnh trừng phạt nhằm vào Syria mà nhiều trong số đó đã được áp dụng trong nhiều thập kỷ.

“Giờ là lúc họ tỏa sáng…. Chúc may mắn, Syria”, ông Trump nói.

Tuy nhiên, chưa đầy 3 tháng sau, Chính quyền ông Trump áp mức thuế quan lên tới 41% với hàng hóa nhập khẩu của Syria, mức thuế cao nhất mà Washington áp dụng với các quốc gia khác.

Trên thực tế, Syria có rất ít giao thương với Mỹ do các lệnh trừng phạt kéo dài. Dẫu vậy, vẫn có những đơn hàng. Năm 2023, Syria xuất khẩu khoảng 11,3 triệu USD hàng hóa sang Mỹ và nhập khẩu 1,29 triệu USD. Như vậy, Mỹ vẫn có thâm hụt thương mại với quốc gia Trung Đông nghèo khó này.

Khi công bố thuế đối ứng, ông Trump cho biết chúng được thiết kế dựa trên các phép tính nhằm giải quyết tình trạng mất cân bằng thương mại. Ông Trump hiện chưa bình luận về trường hợp cụ thể của Syria.

Quốc gia này đang đối mặt với viễn cảnh tái thiết đất nước sau 13 năm bị nội chiến tàn phá. Ngay cả chính quyền mới cũng rất mong manh. Các nhà phân tích cho rằng, Syria hiện cần sự hỗ trợ chứ không phải bất cứ biện pháp trừng phạt nào.

“Sau nhiều năm nội chiến tàn khốc, đất nước này đang rất cần nguồn đầu tư trực tiếp nước ngoài để bắt đầu quá trình tái thiết lâu dài và khó khăn”, Giorgio Cafiero, CEO công ty tư vấn rủi ro Gulf State Analytics, chia sẻ.

Theo ông Cafiero, mặc dù việc Mỹ, Anh và EU dỡ bỏ các lệnh trừng phạt gần đây là một bước tiến đáng hoan nghênh cho tham vọng kinh tế của Damascus nhưng việc Washington áp đặt các mức thuế quan cao hơn có thể hạn chế bất cứ tiềm năng thương mại có ý nghĩa nào giữa nước này với Mỹ.

Kể từ khi được dỡ bỏ các lệnh trừng phạt, Syria đã đón tiếp phái đoàn từ một số quốc gia, bao gồm Mỹ và các nước vùng Vịnh, cam kết hỗ trợ và đầu tư cho công cuộc tái thiết. Tuy nhiên, quốc gia này hiện vẫn chưa thoát khỏi bạo lực, bao gồm xung đột giáo phái ở nhiều khu vực cũng như hàng loạt vụ không kích của Israel.

Theo các tổ chức cứu trợ, hơn 2/3 lưới điện của Syria không hoạt động, với các thành phố lớn như Aleppo và Damascus phải đối mặt với tình trạng mất điện 20 giờ mỗi ngày. Ở những vùng nông thôn và khu vực xung đột, điện bị cắt hoàn toàn.

“Đây không phải một nền kinh tế đang gặp khó khăn mà là một nền kinh tế dường như luôn bên bờ vực sụp đổ trong vài tháng qua, trừ khi có những bước đi tích cực để củng cố và tạo cơ hội phục hồi. Vì vậy, tôi nghĩ bất kỳ bước đi nào chệch khỏi mục tiêu này đều rất nguy hiểm”, H.A. Hellyer, nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Dịch vụ Thống nhất Hoàng gia London, cho biết.

Trở lại với mức thuế 41% của Mỹ, các nhà quan sát cho rằng nó sẽ không tạo ra nhiều tác động thực tế với nền kinh tế đang bị tàn phá của Syria vì thương mại song phương giữa 2 nước rất nhỏ. Tuy nhiên, ý nghĩa biểu tượng của quyết định này có sức nặng hơn nhiều so với những gì mà các con số thương mại thể hiện.

“Việc Syria chịu mức thuế cao nhất ngay cả khi mới được Mỹ nới lỏng các lệnh trừng phạt đã gửi đi một thông điệp rõ ràng và có tính toán của Chính quyền ông Trump: Washington sẵn sàng nới lỏng những hạn chế kinh tế với Syria nhưng chỉ trong các điều kiện do Nhà Trắng đặt ra”, ông Cafiero nhận định.

Theo vị chuyên gia này giải thích, thuế quan có thể là một cách để gây áp lực, buộc chính quyền Damascus phải bình thường hóa quan hệ với Israel, quốc gia đã và đang tấn công, chiếm đóng một số khu vực của Syria.

Tham khảo: CNBC