Công nghệ chống máy bay không người lái chủ chốt vốn dành cho Ukraine đang được chính quyền của ông Trump chuyển sang cho các lực lượng Mỹ ở Trung Đông, một động thái mà Wall Street Journal (WSJ) đánh giá là phản ánh cam kết ngày càng giảm của Lầu Năm Góc đối với việc bảo vệ Kiev.

Thông báo “âm thầm” của Lầu Năm Góc

Lầu Năm Góc đã âm thầm thông báo cho Quốc hội vào tuần trước rằng các kíp nổ đặc biệt cho tên lửa mà Ukraine sử dụng để bắn rơi máy bay không người lái của Nga hiện đang được phân bổ cho các đơn vị Không quân Mỹ ở Trung Đông.

Động thái này diễn trong bối cảnh Tổng thống Trump hôm 4/6 tiết lộ lập trường của Tổng thống Nga Vladimir Putin về các cuộc tấn công gần đây của Ukraine, trong đó ông Putin khẳng định Moscow sẽ đáp trả mạnh mẽ. 

Cùng ngày, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth đã bỏ qua một cuộc họp tại trụ sở Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) với các bộ trưởng quốc phòng châu Âu về việc phối hợp viện trợ quân sự cho Ukraine.

Ông Hegseth cảnh báo rằng các đồng minh châu Âu của Mỹ phải cung cấp phần lớn viện trợ quân sự trong tương lai cho Kiev, đồng thời xác định Tây Thái Bình Dương là “khu vực ưu tiên” của Lầu Năm Góc.

Trước đó, trong biên bản ghi nhớ nội bộ hồi tháng trước, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đã ủy quyền cho Đơn vị Mua sắm Nhanh Chung (JRAC), một văn phòng của Lầu Năm Góc chịu trách nhiệm đảm bảo nhu cầu vũ khí của các chỉ huy, cung cấp các kíp nổ đặc biệt cho lực lượng Mỹ ở Trung Đông, mặc dù ban đầu chúng được mua cho Ukraine.

Lầu Năm Góc đã thông báo cho Ủy ban Dịch vụ Vũ trang Thượng viện Mỹ trong một thông điệp chưa được công bố rằng nhu cầu kíp nổ của quân đội Mỹ là vấn đề “mà Bộ trưởng Quốc phòng xác định là khẩn cấp”. 

Theo WSJ, quyết định chuyển hướng này cho thấy tình trạng khan hiếm các mặt hàng quốc phòng quan trọng giữa bối cảnh Ukraine chuẩn bị cho các cuộc tấn công của Nga trong khi các đơn vị Không quân Mỹ ở Trung Đông đứng trước nguy cơ bùng phát xung đột với Iran hoặc giao tranh với phiến quân Houthi ở Yemen. 

Cam kết của chính quyền Mỹ với Ukraine giảm?

Những người ủng hộ động thái này cho rằng Lầu Năm Góc có quyền linh hoạt thực hiện hành động như vậy theo luật chi tiêu quân sự khẩn cấp được thông qua năm ngoái, nhưng hành động này đã khiến những thành phần ủng hộ Ukraine tại Quốc hội Mỹ lo ngại. 

Họ cho rằng Lầu Năm Góc chưa giải thích rõ động thái này sẽ ảnh hưởng như thế nào đến khả năng phòng thủ của Ukraine hoặc liệu nhu cầu của Không quân Mỹ có khẩn cấp hay không.

“Năng lực này là cấp thiết và trọng yếu đối với hệ thống phòng không nhiều lớp của Ukraine trước các cuộc tấn công của Nga”, Celeste Wallander, cựu quan chức cao cấp của Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết, “Tuy nhiên, cũng có yêu cầu khẩn cấp để bảo vệ nhân sự và các căn cứ của Mỹ ở Trung Đông trước các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Houthi và có thể cả Iran”.

Chính quyền Mỹ dưới thời ông Biden đã sắp xếp chuyển giao kíp nổ cùng với nhiều hệ thống vũ khí khác dưới cơ chế của Sáng kiến Hỗ trợ An ninh Ukraine, cho phép sử dụng hàng tỷ đô la từ ngân sách chính phủ Mỹ để mua vũ khí và linh kiện từ các công ty quốc phòng Mỹ.

Khoản tiền dành cho chương trình này đã được chi tiêu nhưng các lô hàng dự kiến trong năm nay hoặc năm sau mới tới Ukraine, trừ khi chính quyền ông Trump chuyển hướng thêm nhiều hệ thống để bổ sung cho kho vũ khí của quân đội Mỹ. 

Chính quyền Trump được phép gửi cho Ukraine tối đa 3,85 tỷ đô la vũ khí từ kho của Lầu Năm Góc nhưng họ không làm như vậy. Họ cũng không yêu cầu thêm ngân sách cho Sáng kiến Hỗ trợ An ninh Ukraine.

Các kíp nổ dự kiến dành cho các hệ thống vũ khí chính xác cao (APKWS). Mỹ đã cung cấp công nghệ đó cho Ukraine trong vài năm qua, và Ukraine đã sử dụng nó cho hệ thống tên lửa đất đối không để chống lại máy bay không người lái của Nga. Lầu Năm Góc đã ca ngợi hiệu quả của nó. Một thành phần quan trọng là “ngòi nổ cận đích”, có khả năng kích nổ khi tên lửa tới gần máy bay không người lái. 

Không quân Mỹ đã điều chỉnh các tên lửa để có thể phóng được từ các chiến đấu cơ F-16 và F-15E nhằm vào các máy bay không người lái. Hệ thống này rẻ hơn so với các tên lửa Sidewinder và AMRAAM. 

Ủy ban Dịch vụ Vũ trang Thượng viện Mỹ đang xem xét tăng cường sản xuất các linh kiện cho hệ thống chống máy bay không người lái, bao gồm thông qua dự luật hòa giải hiện tại, WSJ dẫn nguồn tin từ Quốc hội Mỹ cho biết. 

Nguồn tin của WSJ đã khen ngợi Lầu Năm Góc vì đã thông báo kịp thời cho các nhà lập pháp về quyết định chuyển hướng các kíp nổ để Quốc hội có thể bàn bạc trong các cuộc thảo luận ngân sách. Tuy nhiên, một cố vấn thuộc Đảng Dân chủ trong Quốc hội đã lên tiếng chỉ trích. 

“Việc từ chối Ukraine những vũ khí cần thiết cấp bách vào thời điểm quan trọng này trong cuộc chiến là điều không thể tưởng tượng được”, ông nói. “Không giải thích rõ sự cần thiết của động thái này có thể khiến người ta nghĩ đây là hình thức trừng phạt”.

Theo WSJ