Tuần này, một hội đồng trọng tài tư nhân tại London đã bắt đầu lắng nghe các lập luận của các siêu công ty dầu khí lớn từ Mỹ là ExxonMobil và Chevron, liên quan đến quyền của họ đối với một trong những dự án dầu mỏ sinh lời nhất trên thế giới.

Lô Stabroek của Guyana ước tính có 11 tỷ thùng dầu được phát hiện bởi liên doanh ExxonMobil, Hess Corp và CNOOC của Trung Quốc. Hoạt động khai thác quy mô lớn, chi phí thấp tại đây đã bắt đầu cách đây 5 năm, hiện bơm khoảng 660.000 thùng dầu thô mỗi ngày ra thị trường. Exxon là đơn vị điều hành lô này với 45% cổ phần, Hess nắm giữ 30% và CNOOC nắm giữ 25% cổ phần còn lại.

Nhưng vào năm 2023, Chevron đã đề xuất một thỏa thuận trị giá 53 tỷ USD để mua lại Hess Corp, đồng nghĩa sẽ tiếp quản tài sản của Hess tại Bakken ở Bắc Dakota và 30% cổ phần tại lô Starbroek ngoài khơi Guyana. Đây cũng là “tài sản” có hiệu suất cao nhất với tiềm năng mang lại hàng tỷ USD cho các đối tác của dự án.

Exxon cho biết năng lực sản xuất của Guyana dự kiến vượt 1,7 triệu thùng/ngày với tổng sản lượng tăng lên 1,3 triệu thùng/ngày vào năm 2030. Guyana hiện là nhà sản xuất dầu bình quân đầu người lớn thứ 3 thế giới, theo Exxon.

Doanh thu của các thành viên trong liên doanh đang tăng mạnh khi sản lượng ngày càng tăng, ngay cả với giá dầu hiện tại. Ước tính, giá hòa vốn khi khai thác tại lô Stabroek chỉ khoảng 30 USD/thùng.

Đề nghị mua cổ phần của Hess trong dự án ở Guyana của Chevron đang bị Exxon và CNOOC phản đối. 2 tập đoàn này tuyên bố họ có quyền từ chối 1 bên khác mua cổ phần của Hess theo các điều khoản của thỏa thuận hoạt động chung (JOA). Trong khi đó, Hess và Chevron lại tuyên bố JOA không áp dụng cho trường hợp Hess bán lại toàn bộ công ty.

Do đó, tranh chấp được đưa ra trọng tài và mối quan hệ thân thiết giữ Exxon và các giám đốc cấp cao của Chevron đã tan biết, theo nguồn tin của WSJ.

Việc Exxon và CNOOC đề nghị trọng tài can thiệp đã khiến thỏa thuận mua lại Hess của Chevron bị trì hoãn hơn 18 tháng. Một số nguồn tin cho hay kết quả sẽ được công bố vào cuối năm nay. Hội đồng trọng tài gồm 3 thậm phán đã bắt đầu các phiên điều trần từ hôm 27/5 mà không có sự tham gia của bất cứ bên nào. Hội đồng dự kiến đưa ra phán quyết trong vòng 90 ngày kể từ khi phiên điều trần kết thúc. Do đó, số phận thương vụ mua lại Hess trị giá 53 tỷ USD của Chevron có thể sẽ rõ ràng vào tháng 8 hoặc 9 năm nay.

Cả Chevron và Exxon đều bày tỏ tin tưởng vào thắng lợi của mình trong vụ tranh cãi này. Kết quả của trọng tài có thể phụ thuộc vào cách giải trích của hội đồng về một số từ trong thỏa thuận hoạt động chung trong phần quyền ưu tiên mua, theo FT.

Trong năm nay, Chevron đã mở rộng sản xuất tại Kazakhstan và bắt đầu sản xuất tại dự án dầu Ballymore ở vịnh Mexico. Nhưng công ty này đang đặt cược lớn vào Guyana để có lượng dầu lớn, lợi nhuận cao.

Theo dữ liệu của chính phủ Guyana, ExxonMobil, Hess và CNOOC đã ghi nhận 6,33 tỷ USD lợi nhuận ròng cho các hoạt động khai thác chung ngoài khơi của nước này trong năm 2023. Hess thu về 1,88 tỷ USD trong số này – trước khi khởi động các giàn khoan ngoài khơi mới sau năm 2023. Biên lợi nhuận ròng kết hợp của các công ty liên doanh tại lô Starbroek là 56% vào năm 2023.

Theo ước tính của Wood Mackenzie, liên doanh này có thể thu về 182 tỷ USD trong 15 năm tới từ các mỏ dầu của Guyana. Nhà phân tích Luiz Hayum của WM nói với FT rằng “Guyana là một trong những dự án dầu khí được đánh giá cao nhất hành tinh”. “Nó được phát triển trong thời gian kỷ lục, cung cấp dầu có khí thải thấp với mức giá hòa vốn dưới 30 USD/thùng – mức siêu lợi nhuận”.