“Sơ suất” quảng cáo sai sự thật

Trong thời đại số, livestream đã trở thành một kênh bán hàng hiệu quả, giúp các doanh nghiệp và KOL (người có ảnh hưởng) tiếp cận trực tiếp với người tiêu dùng. Tuy nhiên, thời gian gần đây, hàng loạt vụ việc liên quan đến quảng cáo sau sự thật trên livestream đã gây xôn xao dư luận.

Gần đây, cư dân mạng bàn tán về vụ việc của TikToker “Hằng Du Mục”. Ngày 28/2, nữ TikToker này chính thức lên tiếng sau khi bị chỉ trích vì quảng cáo sản phẩm yến sào trên livestream với thông tin bị cho là “phóng đại” chất lượng.

Cụ thể, bà Hằng từng quảng cáo một hũ 70ml có đến 30gram yến tươi, thậm chí nhấn mạnh là tổ yến A5 (sản phẩm được rút lông tỉ mỉ, không tạp chất, tỷ lệ sợi đạt yêu cầu), không phải hàng vụn nhưng giá bán chỉ 188.000 đồng/6 hũ, khiến nhiều người không khỏi hoài nghi.

Sau khi dư luận phản ứng, nữ Tiktoker đã đến Nha Trang làm việc với Hiệp hội Yến Sào Việt Nam và làm rõ nguyên nhân dẫn đến sự nhầm lẫn. “Quá trình livestream tôi có hỏi ekip về việc giúp tôi quy đổi thông số 300mg hàm lượng yến, phía ekip thông báo thành 30 gram tổ yến A5 để sản xuất nên tôi không phản ứng kịp mà nói theo dẫn đến nhầm lẫn khi thông tin về sản phẩm”, bài đăng trên website của Hiệp hội Yến Sào Việt Nam trích lời Hằng Du Mục nói trong buổi họp.

TikToker Hằng Du Mục tại buổi làm việc làm rõ thông tin với Hiệp hội Yến Sào Việt Nam. Ảnh: Hiệp hội Yến Sào Việt Nam.

Theo đó, bà Hằng gửi lời xin lỗi đến khách hàng và những người hoạt động trong ngành yến, đồng thời cam kết rút kinh nghiệm, cải thiện quy trình kiểm soát thông tin trong truyền thông, nâng cao chất lượng dịch vụ.

Trước đó, Quang Linh Vlogs cũng vướng phải tranh cãi khi quảng cáo “một viên kẹo rau củ tương đương một đĩa rau” trên livestream. Anh nhanh chóng lên tiếng xin lỗi vì gây hiểu nhầm, khẳng định không cố tình quảng cáo lố và đã điều chỉnh nội dung ở các buổi bán hàng sau đó.

Quá trình kinh doanh, tham gia quảng cáo, Quang Linh Vlogs vì nhiều lý do, đã đưa ra những thông tin không đúng sự thật, gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng. Chỉ trong 3 tháng gần đây, Quang Linh Vlogs đã phải 4 lần lên tiếng xin lỗi.

Việc liên tục quảng cáo sai, rồi xin lỗi, rồi lại quảng cáo sai sự thật khiến uy tín của Quang Linh Vlogs phần nào giảm sút. Trên mạng xã hội, bên cạnh những bình luận vẫn động viên, ủng hộ nam Tiktoker, một số người từng rất hâm mộ nỗ lực và những cống hiến của Quang Linh Vlogs đã buông tiếng thở dài: “Họ xin lỗi không phải vì họ muốn nhận lỗi. Họ xin lỗi vì bị phát hiện …”

Nên xây dựng thương hiệu cá nhân bền vững

Thực tế, những vụ việc như của Hằng Du Mục hay Quang Linh Vlogs chỉ là 2 trong số rất nhiều trường hợp KOLs, nhà bán hàng quảng cáo sai sự thật hoặc thiếu kiểm chứng thông tin, tiềm ẩn nhiều rủi ro cho người tiêu dùng.

Trao đổi với phóng viên Thời báo VTV, ông Nguyễn Quang Pháp, chuyên gia trong lĩnh vực Marketing và đào tạo KOLs & KOCs, cho rằng, việc sử dụng “chiêu trò” gây tranh cãi hay nói không đúng về chất lượng sản phẩm trong các phiên livestream có thể mang lại hiệu ứng nhất thời, thu hút sự chú ý của người xem.

“Tuy nhiên, đây có thể coi là con dao hai lưỡi, khi khách hàng phát hiện ra sản phẩm không đúng như quảng cáo, họ sẽ mất niềm tin không chỉ vào KOLs mà cả nhãn hàng đứng sau. Những lùm xùm này có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến uy tín thương hiệu, thậm chí kéo theo hậu quả pháp lý nếu vi phạm quy định về quảng cáo.”, ông Phát lý giải.

Các KOL nên đầu tư vào việc xây dựng thương hiệu cá nhân một cách bền vững, thay vì chạy theo lợi nhuận ngắn hạn. Việc kiểm soát nội dung quảng cáo trong các buổi livestream là vô cùng cần thiết để đảm bảo tính trung thực và duy trì lòng tin từ khách hàng. Họ nên có đội ngũ kiểm tra thông tin sản phẩm kỹ lưỡng trước khi quảng bá, đồng thời nên hợp tác với các nhãn hàng uy tín để bảo vệ danh tiếng lâu dài.

Cần quy định rõ trách nhiệm của các KOLs

Trên phương diện pháp luật, theo luật sư Lê Hồng Hiển, quy định tại Luật Quảng cáo 2012, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2010, Nghị định 38/2021/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa, quảng cáo, và các văn bản hướng dẫn liên quan thì hành vi quảng cáo sai sự thật có thể bị phạt tiền từ 10 – 100 triệu đồng, tùy theo tính chất, mức độ vi phạm.

Trường hợp người vi phạm là doanh nghiệp, tổ chức thì mức xử phạt cao gấp đôi so với trường hợp cá nhân vi phạm (KOLs, KOC, người bán hàng là cá nhân…). Nếu hành vi vi phạm mà gây thiệt hại cho người tiêu dùng thì bên vi phạm phải bồi thường thiệt hại theo quy định của Bộ luật dân sự năm 2015 và Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Trường hợp hành vi quảng cáo sai sự thật, gian dối về hàng hóa, dịch vụ đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà còn vi phạm thì sẽ bị xử lý hình sự về tội quảng cáo gian dối theo quy định tại Điều 197 Bộ luật hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) với mức phạt cao nhất lên đến 5 năm tù.

Để hạn chế tình trạng quảng cáo sai sự thật trên các nền tảng trực tuyến, luật sư Hiển cho rằng, cần quy định rõ trách nhiệm của các KOLs và doanh nghiệp trong hoạt động quảng cáo. Theo đó, KOLs, người quảng bá sản phẩm phải thực hiện kiểm chứng thông tin về sản phẩm, dịch vụ trước khi giới thiệu đến công chúng. Đồng thời, họ cần khai báo hợp đồng quảng cáo và chịu trách nhiệm về nội dung truyền tải, không thể chỉ dựa vào thông tin từ doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, có thể ứng dụng công nghệ vào việc giám sát nội dung quảng cáo. Các nền tảng như Facebook, YouTube, TikTok… cần triển khai công cụ hỗ trợ quản lý quảng cáo, đồng thời cho phép gắn thẻ kiểm duyệt từ các cơ quan chức năng hoặc bên thứ ba uy tín, nhằm đảm bảo tính minh bạch và chính xác trong hoạt động quảng cáo trực tuyến. Sử dụng AI và công nghệ nhận diện nội dung để phát hiện kịp thời các nội dung vi phạm, từ đó tự động ngừng phát sóng hoặc cảnh báo người xem.