Phóng viên Báo Người Lao Động có cuộc trao đổi với bà Đào Thị Nương, Đồng trưởng Chi hội Ngôi sao bán hàng và sáng tạo nội dung (KLIC, dành cho các KOL/KOC/Influencer/Livestreamer) – Hiệp Hội Thương mại Điện tử Việt Nam (VECOM), về vấn đề này.

* Phóng viên: Thời gian qua, các “chiến thần livestream” liên tục vướng lùm xùm, như Phạm Thoại liên quan sao kê từ thiện; Hằng Du Mục, Quang Linh Vlog – liên quan việc đưa thông tin sai về sản phẩm. Bà đánh giá như thế nào về những vụ việc này? Hành xử của họ có đúng chuẩn hay chưa?

– Bà ĐÀO THỊ NƯƠNG: Hiện nay  nhiều cá nhân là người nổi tiếng (KOLs, Tiktoker…), có ảnh hưởng nhất định trên mạng xã hội (MXH) có những hành vi ứng xử, phát ngôn trên MXH, thậm chí trả lời phỏng vấn các cơ quan thông tấn báo chí, được cho là không phù hợp , “gây sốc”… phần lớn do nhận thức và văn hóa của chính họ. 

Sự dễ dãi chấp nhận cách ăn nói, đùa giỡn, quát mắng nhằm mục đích câu like, câu view trên MXH của khá nhiều người tham gia cũng là lý do để những Tiktoker, KOLs… không chấn chỉnh bản thân, học tập, bổ sung lỗ hổng kiến thức và hoàn thiện kỹ năng ứng xử trong giao tiếp đời sống sinh hoạt hằng ngày và trên MXH.

Tuy nhiên, cũng tùy tình huống cụ thể. Có những trường hợp mang tính khách quan trong các cuộc giao tiếp hay trong các phiên livestream – phát trực tiếp, dẫn đến việc phản ứng bột phát về ngôn ngữ và biểu hiện hành vi của chủ thể người phát ngôn. Do đó, họ sẽ có những sai lầm trong giao tiếp, ứng xử và gây phản ứng mạnh. 

Ngay cả việc cung cấp thông tin sai hay chưa đầy đủ thông tin về sản phẩm, dịch vụ nào đó cho người bán hàng trực tuyến cũng xuất phát từ việc họ nghiên cứu sản phẩm hay ngành hàng chưa đủ tốt, là yếu tố dẫn đến việc phát ngôn, tư vấn bị sai lệch và làm thay đổi bản chất trong giao tiếp ứng xử với khách hàng (người theo dõi MXH).

Nhiều trường hợp phát ngôn không chuẩn mực hay bất chấp tất cả để làm nội dung nhằm câu view câu like mọi giá cũng sẽ dễ dẫn đến vi phạm pháp luật.

*KLIC có khuyến cáo gì đến các KOL/KOC liên quan hoạt động, phát ngôn trên mạng xã hội hoặc các phiên livestream, để họ không rơi vào nguy cơ bị tẩy chay hoặc tệ hơn là bị dính danh sách đen (blacklist), có khả năng bị cấm sóng trên mọi nền tảng?

– Nghề review, sáng tạo nội dung và livestream bán hàng trên mạng xã hội ngày càng phổ biến, được nhiều bạn trẻ lựa chọn với thu nhập vô cùng hấp dẫn đi cùng sự phát triển của ngành thương mại điện tử.

Tuy nhiên, để hoạt động chuyên nghiệp, các bạn KOL/KOC cần xác định tư duy làm nghề đúng đắn đồng thời không ngừng trau dồi, bồi dưỡng và học hỏi kiến thức, kỹ năng quan trọng khác, chẳng hạn kiến thức cơ bản về pháp luật, sản phẩm – ngành hàng, kiến thương mại điện tử – kinh doanh trực tuyến hay kỹ năng truyền thông.

Khuyến cáo của chúng tôi là với sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử ngày nay, livestream bán hàng tuy có tiềm năng lớn và thu nhập hấp dẫn nhưng không dành cho những bạn có mục đích kiếm tiền bất chấp, câu view, câu like bằng mọi giá.

Thực chất, nó đòi hỏi mỗi cá nhân làm nghề này phải thật chuyên nghiệp và nghiêm túc, “ăn xổi ở thì” chắc chắn sẽ không bền. Với sự cạnh tranh khốc liệt của thị trường và nhất là với ý thức ngày càng cao của người tiêu dùng, những KOL/KOC không có nhận thức đúng đắn, không có “tư duy đúng” và trang bị “kiến thức đủ” để làm nghề chuyên nghiệp sẽ sớm bị đào thải.

*Sự ra đời của KLIC được kỳ vọng là sẽ chuyên nghiệp hóa nghề bán hàng livestream. Cụ thể, KLIC sẽ có những chương trình hành động gì liên quan vấn đề này?

– Hiện tại, chúng tôi đang gấp rút xây dựng cơ chế hoạt động cho Chi hội KLIC, đồng thời ban hành những quy định pháp lý rõ ràng để hỗ trợ và giúp ngành nghề này phát triển.

Chúng tôi cũng mong muốn sẽ sớm tổ chức, ra mắt chính thức và triển khai nhiều hoạt động thiết thực nhằm tạo ra sân chơi cho cả KOL/KOC – MCNs (mạng lưới đa kênh) lẫn nhãn hàng.

Theo dự kiến, để phục vụ hội viên, KLIC sẽ có những chương trình đào tạo bài bản về kiến thức pháp luật thương mại điện tử, kiến thức ngành hàng, thương hiệu, sản phẩm và các kỹ năng truyền thông khác giúp ích cho KOL/KOC trong việc sáng tạo nội dung, xây dựng thương hiệu cá nhân và quản trị hình ảnh chuyên nghiệp. Ngoài ra, chúng tôi cũng sẽ cố gắng liên kết với các sở, ngành để thực hiện nhiều phiên Mega Live lớn cho các KOL/KOC chất lượng, đạt chuẩn để đẩy mạnh Hàng Việt Nam chất lượng cao.