Bên cạnh là một quốc gia mạnh về xuất khẩu nông sản, Việt Nam cũng đang trở thành quốc gia tiêu thụ nhiều mặt hàng đứng top của thế giới, một trong số đó là lúa mì. Trong năm 2023, Việt Nam đã chi tới 1,9 tỷ USD để nhập khẩu khoảng 5,5 triệu tấn lúa mì và là một trong 10 nước nhập khẩu lúa mì lớn nhất thế giới.

Theo số liệu thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, nhập khẩu lúa mì về Việt Nam trong tháng 9 đạt hơn 843 nghìn tấn với trị giá hơn 226 triệu USD, tăng mạnh 212,9% về lượng và tăng 209% về kim ngạch so với tháng trước đó. Lũy kế trong 9 tháng đầu năm lượng nhập khẩu lúa mì về Việt Nam cán mốc hơn 4,5 triệu tấn, tăng 37,9% về lượng và tăng 8,6% về kim ngạch so với cùng kỳ năm 2023.

Giá nhập khẩu bình quân đạt 275 USD/tấn, giảm 21,2% so với 9T/2023.

Xét về thị trường, Brazil tiếp tục là nhà cung cấp lúa mì lớn nhất của Việt Nam kể từ đầu năm đến nay với hơn 1,17 triệu tấn, kim ngạch đạt hơn 293 triệu USD, tăng mạnh 349% về lượng và tăng 205% về kim ngạch so với 9T/2023. Giá bình quân đạt 249 USD/tấn, giảm 32%. Riêng trong tháng 9 Việt Nam không nhập khẩu lúa mì từ thị trường này.

Đáng chú ý, một quốc gia đang liên tục xuất khẩu lúa mì vào Việt Nam với khối lượng tăng phi mã là Ukraine. Trong 9 tháng đầu năm, lượng nhập khẩu từ thị trường này đạt 1,13 triệu tấn, tương đương hơn 287 triệu USD, tăng mạnh 1.266% về lượng và tăng 1.132% về trị giá so với cùng kỳ năm trước, giúp Ukraine vươn lên trở thành nhà cung cấp lúa mì lớn thứ 2 cho Việt Nam.

Trái ngược với sản lượng và kim ngạch tăng cao, giá xuất khẩu giảm gần 10% so với cùng kỳ năm trước, đạt bình quân 255 USD/tấn.

Đứng thứ 3 là Úc với hơn 898 nghìn tấn, tương đương hơn 276 triệu USD, giảm 63% về lượng và giảm 67% về kim ngạch so với cùng kỳ năm trước.

Theo Hiệp hội Chăn nuôi, lúa mì là loại hạt chủ yếu được sử dụng trong sản xuất thức ăn chăn nuôi hỗn hợp. Sản phẩm này không chỉ phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng ở trong nước mà còn để xuất khẩu ngày càng tăng. Tuy nhiên, do Việt Nam gần như không trồng được lúa mì nên nguồn cung bị phụ thuộc hoàn toàn vào nhập khẩu.

Theo các chuyên gia, do giá lúa mì nhập khẩu trong năm nay lao dốc (đã giảm gần 22% so với cùng kỳ năm ngoái), nên các doanh nghiệp tận dụng cơ hội về giá rẻ (nhất là từ Ukraine) để tăng cường lượng hàng nhập khẩu.

Ukraine hiện là nước trồng lúa mì và ngô lớn trên toàn cầu. Trước khi xảy ra cuộc xung đột vào năm 2022, Ukraine xuất khẩu khoảng 6 triệu tấn ngũ cốc mỗi tháng qua các cảng trên Biển Đen. Ukraine là một trong ba nhà xuất khẩu lúa mạch, bắp, dầu hạt cải hàng đầu thế giới; là nước xuất khẩu dầu hướng dương lớn nhất (chiếm 46% lượng xuất khẩu trên toàn cầu).

Theo báo cáo đầu tháng 4 của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), sản lượng lúa mì toàn cầu niên vụ 2023-2024 thiếu hụt khoảng 12,6 triệu tấn so với nhu cầu tiêu thụ. Và đây cũng là mùa vụ thứ 4 liên tiếp chứng kiến cán cân cung-cầu thâm hụt trên thị trường lúa mì.

Với việc cả lúa gạo và lúa mì đều có tăng trưởng sản lượng không theo kịp nhu cầu tiêu thụ, an ninh lương thực của thế giới vẫn đang bị đe dọa bởi tổng sản lượng lúa gạo và lúa mì chiếm 57% trong tổng sản lượng ngũ cốc toàn cầu.