Shopee và TikTok Shop – 2 sàn thương mại điện tử (TMĐT) dẫn đầu thị phần hiện nay – vừa thông báo sẽ điều chỉnh một số loại phí từ ngày 1-4. Điều này đang khiến nhiều nhà bán hàng lo lắng. Trước đó, Lazada đã nâng chiết khấu từ đầu tháng 2-2025.
“Lợi nhuận đã mỏng nay càng mỏng hơn”
Cụ thể, sàn Shopee sẽ tăng phí cố định từ 0,5% – 6% tùy ngành hàng. Đồng thời, ngừng cung cấp gói Freeship Xtra và triển khai chương trình ưu đãi phí vận chuyển toàn sàn với mã freeship tối đa 500.000 đồng cho người bán. Đối với các shop đã tham gia gói Freeship Xtra, mức phí không thay đổi, ngược lại những người không tham gia sẽ chịu ảnh hưởng đáng kể.
Shopee còn điều chỉnh phí trả hàng/hoàn tiền, theo đó, nhà bán hàng phải chịu một phần chi phí này, trừ khi shop đăng ký sử dụng dịch vụ PiShip với mức phí 2.300 đồng/đơn (đã bao gồm thuế GTGT).
Nhiều nhà bán lo ngại kinh doanh khó khăn khi một số sàn thương mại điện tử tăng phí từ ngày 1-4 .Ảnh: LÊ TỈNH
Không chỉ Shopee, TikTok Shop cũng thông báo sẽ tăng phí hoa hồng từ ngày 1-4 với nhà bán hàng thường tăng từ 3% lên 4%. Còn các shop thuộc phân khúc Mall, mức sẽ tăng từ 4,54% – 5,78% lên 6,05% – 7,7%. Ngoài ra, nhà bán còn phải chịu thêm các phí giao dịch 5%, phí vận chuyển…
Theo ước tính của công ty phân tích dữ liệu TMĐT Metric, gần nửa triệu shop sẽ chịu ảnh hưởng trong đợt tăng phí sàn của Shopee, TikTok Shop. Ông Bùi Hữu Nghĩa, nhà sáng lập thương hiệu thời trang Vicolas, cho biết việc các sàn tăng phí sẽ tác động rất lớn đến các shop. Ví dụ, trước ngày 1-4, shop có quyền chọn dùng gói dịch vụ Freeship Xtra 6%, còn sau ngày 1-4, Shopee bỏ phí này nhưng lại tăng phí cố định, có nghĩa buộc shop phải mua gói cố định. Bên cạnh đó, TikTok Shop tăng phí hoa hồng trung bình 2%, chưa kể phí giao dịch 5%, vận chuyển, quảng cáo… “Bán trên sàn lợi nhuận đã mỏng nay càng mỏng hơn. Chắc chắn tôi phải tăng giá bán để giữ lãi nhưng cũng lo mất khách, khó cạnh tranh. Đáng lẽ khi thay đổi mức phí, sàn nên trao đổi với người bán để hài hòa lợi ích, nếu không, người bán sẽ khó trụ nổi” – ông Nghĩa than thở.
Trong khi đó, ông Trần Lâm, nhà sáng lập – CEO Công ty TNHH Natural House, cho rằng việc các sàn tăng phí lần này, cộng thêm việc người tiêu dùng giảm chi tiêu chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới tăng trưởng của ngành TMĐT trong năm nay. Chưa kể, các quy định về thuế cũng ngày càng khắt khe, các nhà bán lẻ chưa có chiến lược kinh doanh sẽ khó trụ nổi trong thời gian tới.
Người bán cần chủ động thay đổi
Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, đại diện Shopee cho biết những thay đổi này được cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên tình hình thị trường và nhu cầu của người mua và người bán. Shopee khẳng định các khoản phí điều chỉnh sẽ được tái đầu tư vào việc nâng cấp nền tảng và triển khai các giải pháp hỗ trợ phát triển bền vững cho người bán. “Một trong những trọng tâm của Shopee là giúp các shop gia tăng doanh số thông qua các chương trình ưu đãi phí vận chuyển toàn sàn, và cải tiến các chương trình marketing như livestream với người nổi tiếng, quảng cáo có mục tiêu và chương trình tiếp thị liên kết (Shopee Affiliate)” – đại diện Shopee nhấn mạnh.
Trong khi đó, TikTok Shop chưa đưa ra lý do cụ thể cho việc tăng phí hoa hồng.
Ông Bùi Huy Dũng, Giám đốc vận hành AccessTrade, cho rằng việc sàn TMĐT tăng phí là một động thái tất yếu khi chi phí cho việc vận hành của các sàn cũng đội lên theo thời gian như chi phí logistics… Ngoài ra, các sàn cũng đã tạo được vị thế nhất định trên thị trường. Tuy nhiên, việc này ít nhiều làm gia tăng chi phí hoạt động của nhà bán hàng, giảm khả năng cạnh tranh, đặc biệt là người bán nhỏ lẻ.
Cùng quan điểm, theo ông Đỗ Hòa, CEO Công ty Tinh hoa Quản trị, giai đoạn “đốt tiền” để thu hút khách hàng đã qua, tất yếu sàn sẽ chuyển sang tăng phí, tính toán để tăng nguồn thu, tạo lợi nhuận. Ông đề xuất nhà nước cần phát triển một sàn TMĐT Việt Nam để bảo vệ nhà bán hàng chân chính, tạo đối trọng với hàng hóa nước ngoài. Đặc biệt, người bán nhỏ dễ bị o ép, khó tồn tại trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt như hiện nay.
Chuyên gia này cũng khuyến nghị người kinh doanh nên mở rộng bán hàng đa kênh thay vì chỉ tập trung bán trên sàn. Có thể giảm trực tiếp vào sản phẩm để tạo chính sách ưu đãi tốt cho khách hàng, gia tăng trải nghiệm dịch vụ.
Ông Bùi Huy Dũng cũng góp ý các nhà bán hàng nhỏ cần linh hoạt hơn trong chiến lược kinh doanh bằng nhiều cách, như tập trung nâng cao năng lực cạnh tranh thông qua việc tìm ra những nhóm sản phẩm độc đáo, có lợi thế riêng, từ đó giảm cạnh tranh về giá. Sử dụng các cách thức bán hàng mới hiệu quả hiện nay như livestream, social marketing, affiliate marketing để tối ưu.
Cần bảo đảm tính minh bạch
Góp ý dự thảo đề nghị xây dựng Luật TMĐT của Bộ Công Thương, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng người bán nhỏ lẻ trên sàn TMĐT thường ở vị thế yếu hơn nhiều so với các nền tảng TMĐT. Dẫn tới, họ có thể dễ bị áp đặt các chính sách bất lợi và mất khả năng thương lượng, như thay đổi điều khoản đột ngột, bị đình chỉ hoặc cấm mà không có lý do rõ ràng, hạn chế tiếp cận dữ liệu… Do đó, VCCI đề nghị Bộ Công Thương cân nhắc bổ sung chính sách về bảo vệ quyền lợi cho người bán trên nền tảng TMĐT. Chính sách này không nên tập trung vào quy định hành chính mà nên tăng cường tính minh bạch trong hoạt động của sàn TMĐT đối với người bán, bảo đảm khả năng tiếp cận dữ liệu kinh doanh và quyền tự do thương lượng của người bán.
