Hiện trên thị trường có nhiều loại tỏi khác nhau nhưng nổi bật nhất là tỏi Lý Sơn (huyện Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi ). Năm nay, huyện đảo này có khoảng 320 ha đất trồng tỏi.

Tỏi Lý Sơn được trồng trên hỗn hợp cát biển và nham thạch núi lửa phong hóa qua hàng triệu năm. Cùng với đó, điều kiện thời tiết khắc nghiệt trên đảo tạo nên cho tỏi Lý Sơn hương vị đặc trưng và dược tính quý.

Nông dân Lý Sơn đang bước vào vụ thu hoạch tỏi Đông Xuân 2024-2025.

Những ngày này trên khắp cánh đồng ở huyện đảo Lý Sơn người dân đang tất bật thu hoạch tỏi . Đây là loại nông sản chính được người dân Lý Sơn ví von như “ vàng trắng ”. Năm nay, thời tiết thuận lợi nên đa số diện tích tỏi của nông dân đều phát triển tốt, được mùa, khiến người dân phấn khởi.

Tuy nhiên, giữa niềm vui đó, tỏi “mồ côi” còn gọi là tỏi “cô đơn” , loại đặc sản quý hiếm của đảo lại cực kỳ khan hiếm , khiến giá cả loại nông sản này tăng đột biến. Có năm khan hiếm, loại tỏi này lên đến 1,2-1,4 triệu đồng/kg.

Năm nay tỏi được mùa nên nông dân rất phấn khởi.

Hiện tỏi nhiều tép tươi có giá từ 35.000-40.000 đồng/kg và khô từ 70.000-80.000 đồng/kg thì giá tỏi “cô đơn” cao gấp hàng chục lần. Hiện tại tỏi “cô đơn” tươi có giá 450.000-500.000 đồng/kg và khô có giá từ 900.000 đồng đến một triệu đồng/kg.

Theo người dân địa phương, tỏi “cô đơn” không có giống riêng biệt mà tự nhiên hình thành trong quá trình sinh trưởng của những cây tỏi thông thường. Thay vì có rất nhiều tép thì mỗi củ chỉ có duy nhất một tép. Đất càng cằn cỗi, mất mùa , thì loại tỏi đặc biệt này lại càng có nhiều và ngược lại. Vụ tỏi năm nay đạt năng suất cao nên số tỏi “cô đơn” rất ít.

Tuy nhiên, giữa niềm vui đó, tỏi “mồ côi” còn gọi là tỏi “cô đơn” , một loại đặc sản quý hiếm của đảo lại cực kỳ khan hiếm.

Ông Nguyễn Bờ (thôn Tây An Vĩnh, huyện Lý Sơn) có 5 sào tỏi đang cho thu hoạch. Năng suất tỏi vụ này đạt 500-600kg/sào. “Năm nào sâu bệnh nhiều, thời tiết khắc nghiệt khiến năng suất tỏi đạt thấp thì tỏi cô đơn lại nhiều và ngược lại. Vụ tỏi năm nay đạt năng suất khá cao nên tỏi cô đơn cực kỳ khan hiếm . Trung bình mỗi sào (500 m2) gia đình tôi chỉ thu được 0,5-1 kg tỏi cô đơn, những năm mất mùa, thì mỗi sào thu từ 3-5kg tỏi cô đơn”, ông Bờ nói.

Theo ông Bờ, cây tỏi sinh trưởng kém mới cho ra tỏi “cô đơn” nên củ chỉ to bằng đầu ngón tay. Tỷ lệ cây cho ra củ tỏi “cô đơn” rất thấp. Sản lượng tỏi loại này chỉ chiếm khoảng 1% tổng sản lượng tỏi mỗi vụ.

Bà Nguyễn Thị Thiện – một tiểu thương ở Lý Sơn – cho biết từ thuở khai khẩn, lập nghiệp trên đảo, người dân nơi đây ví tỏi “cô đơn” như dược liệu quý bảo vệ sức khỏe. Ngoài hương vị thơm ngon đặc trưng, tỏi “cô đơn” còn được ngâm rượu để chữa bệnh về tiêu hóa, cảm cúm, có tác dụng bồi bổ sức khỏe. Do đó tỏi “cô đơn” có giá rất cao.

“Năm nay số lượng tỏi cô đơn rất ít nên giá bắt đầu tăng. Các tiểu thương đang tìm mua tỏi cô đơn tích trữ để bán cho du khách trong mùa du lịch sắp tới, nhưng vẫn không có hàng để mua . Có năm tỏi cô đơn tăng giá lên đến 1,2-1,4 triệu đồng/kg. Riêng năm nay giá tỏi loại này đã chạm mốc một triệu đồng/kg và chắc chắn sẽ tăng cao hơn”, bà Thiện chia sẻ.

Theo nhiều nghiên cứu đã được công bố, tỏi “cô đơn” Lý Sơn chứa 0,1-0,36% tinh dầu, nhiều vitamin và khoáng chất.