Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam, dù đối mặt với nhiều thách thức trong nửa cuối năm nhưng khép lại năm 2024, xuất khẩu cá ngừ đóng hộp của Việt Nam vẫn tăng 17% so với năm 2023, đạt 299 triệu USD.

Năm 2024 là lần đầu tiên xuất khẩu cá ngừ đóng hộp của Việt Nam đạt mốc 299 triệu USD. Kết quả này càng ấn tượng khi ngành cá ngừ Việt Nam đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức như các nước lớn đã được kiềm chế, kinh tế thế giới đã thoát đáy, nhưng phục hồi chậm, tác động đến nhu cầu tiêu thụ thủy sản, nguồn nguyên liệu trong nước bị hạn chế…

Theo số liệu thống kê của Hải quan Việt Nam, thị trường xuất khẩu cá ngừ đóng hộp của Việt Nam ngày càng mở rộng. Chỉ tính riêng năm 2024, các sản phẩm này đã xuất được sang hơn 80 nước trên thế giới. Trong đó, Mỹ, Israel, Đức, Libăng và Ai Cập là 5 thị trường nhập khẩu nhiều nhất cá ngừ đóng hộp của Việt Nam, chiếm trên 62% tổng kim ngạch xuất khẩu nhóm sản phẩm này.

Xuất khẩu cá ngừ đóng hộp của Việt Nam sang cả 5 thị trường kể trên trong năm 2024 đều tăng so với cùng kỳ. Tại thị trường Mỹ, Việt Nam đang là nguồn cung cá ngừ đóng hộp lớn thứ 2, chiếm hơn 16% tổng khối lượng nhập khẩu của nước này.

Đặc biệt, xuất khẩu sang các nước Trung Đông, như Israel hay Libăng…, đều đang tăng cao so với cùng kỳ, lần lượt là 43% và 155%.

Tại khối thị trường EU, xuất khẩu cá ngừ đóng hộp sang khối thị trường này năm 2024 mặc dù vẫn tăng 4%. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng xuất khẩu nhóm sản phẩm này sang EU trong nửa cuối năm đang chậm lại và có xu hướng giảm.

Việt Nam có hơn 140 công ty tham gia xuất khẩu cá ngừ đóng hộp. Trong đó, 5 công ty xuất khẩu lớn nhất là Tuna Vietnam, Mariso Vietnam, Yueh Chyang Canned Food, AHFISHCO và Highland Dragon.

Theo các doanh nghiệp, hiện tại nhu cầu tiêu thụ cá ngừ đóng hộp tại các thị trường đang tăng trở lại. Tuy nhiên, cạnh tranh giữa các nguồn cung ngày càng gay gắt. Trong bối cảnh đó, việc được hưởng ưu đãi thuế quan sẽ là một lợi thế lớn cho các nước khi xuất khẩu.

Tuy nhiên, theo các cam kết trong các hiệp định thương mại để được hưởng ưu đãi thuế quan, các sản phẩm cá ngừ đóng hộp phải có nguồn gốc xuất xứ thuần tuý. Chính vì vậy, nguồn nguyên liệu trong nước là yếu tố kiên quyết để gia tăng khả năng cạnh tranh cho các sản phẩm cá ngừ đóng hộp của Việt Nam.

Từ khi Nghị định số 37 năm 2024 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 26 năm 2019 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Thủy sản quy định về kích cỡ cá ngừ vằn được khai thác tối thiểu là 500 mm (50cm) có hiệu lực kể từ ngày 19/5/2024, đã gây thiếu hụt nguồn nguyên liệu cho sản xuất và xuất khẩu cá ngừ đóng hộp của Việt Nam. Chính vì vậy mà cả ngư dân và doanh nghiệp đang rất mong chờ Nghị định này được sửa đổi.

Việc cựu Tổng thống Donald Trump tái đắc cử cũng sẽ tác động tới xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam. Xuất khẩu cá ngừ sang thị trường này dự kiến sẽ biến động nếu Mỹ áp thuế nhập khẩu 60-100% lên Trung Quốc và 10-20% lên các nước khác. Trước giai đoạn áp thuế, sản lượng xuất khẩu cá ngừ, nhất là cá ngừ đóng hộp sẽ tăng mạnh đột ngột do người mua nhập khẩu trữ hàng trước để tránh thuế cao. Tuy nhiên, giá cước vận chuyển dự kiến tăng theo sẽ bào mòn bớt lợi nhuận.